Lĩnh vực thực hành cuộc sống (Practical Life) trong phương pháp giáo dục Montessori

“Đúng là chúng ta không thể tạo ra thiên tài. Chúng ta chỉ có thể dạy trẻ nhỏ cơ hội phát huy những tiềm năng của chúng.”

It is true that we cannot make a genius. We can only give to teach child the chance to fulfil his potential possibilities.

– Maria Montessori –

Montessori là một phương pháp giáo dục khoa học, hiện đại và hoàn thiện trên thế giới hiện nay do tiến sĩ người Ý – Maria Montessori (1870 – 1952) sáng lập từ đầu thế kỷ XX. Có thể nói, giáo dục trẻ bằng Montessori đã mở ra một “chân trời mới”, tạo ra bước đột phá trong lĩnh vực giáo dục mầm non. 

Với mục tiêu phương pháp giáo dục Montessori là giúp trẻ vui thích học tập; được học thông qua trải nghiệm; yêu thích sự ngăn nắp, trật tự; trẻ có khả năng tự lựa chọn; yêu thích sự yên tĩnh; hiểu thực tế và hiện thực; có khả năng tự rèn luyện bản thân; tự tin; độc lập và có khả năng tập trung chú ý cao… Tất cả những điều trên, muốn có thể thực hiện tốt được mục tiêu đó thì việc triển khai phương pháp đảm bảo được sự phát triển cho học sinh là điều Trường Mầm non Hanoi Academy luôn hướng tới. 

Trẻ vui thích học tập và được học thông qua trải nghiệm

Thực hành cuộc sống là lĩnh vực đặc trưng không thể thiếu trong môi trường Montessori và rất quan trọng. Vì đơn giản trẻ nhỏ đặc biệt bị thu hút mãnh liệt đối với các hoạt động xung quanh mình. Thông qua các hoạt động đó, trẻ học cách thích nghi với cộng đồng. Từ đó, phát triển những kỹ năng vận động, khả năng tập trung, tự lập. Với các hoạt động thực hành cuộc sống sẽ giúp trẻ có thể tự làm những công việc đơn giản hàng ngày để tự chăm sóc bản thân, hoặc thậm chí là giúp đỡ bố mẹ những công việc nhỏ. Đơn giản là những việc như tự rót nước, gấp quần áo, cài cúc áo, dùng đũa gắp…

Các giáo cụ Thực hành cuộc sống phải mang tính thực tiễn, công cụ thật, công việc thật. Hệ thống giáo cụ là bao gồm những vật dụng hàng ngày mà trẻ tiếp xúc như cốc thủy tinh, cốc sứ, bát, thìa, đũa, bàn chải, khăn, … Khi trẻ có thể tự làm được những việc trong cuộc sống thường nhật để tự chăm sóc bản thân, một trong những điều quan trọng trẻ đạt được là tính tự lập.

Trong lĩnh vực Thực hành cuộc sống, các bạn nhỏ Hanoi Academy được thực hành rất nhiều các hoạt động gắn với đời sống hàng ngày

Có 5 nhóm chính trong Thực hành cuộc sống, đó là:

1. Các bài tập căn bản: Hoạt động đơn lẻ tách ra từ công việc nhiều bước: Rót hạt, rót nước; giặt khăn, cắm hoa, rửa cốc, gấp khăn,…

2. Nhóm hoạt động chăm sóc bản thân: Nhóm bài tập này giúp trẻ tăng cường sự tự lập, tăng cường khả năng nhận thức về cơ thể và nhu cầu của bản thân. Từ đó, mở rộng ra có thể hiểu hơn về cơ thể, nhu cầu của người khác. Trẻ được tham gia các hoạt động tự chăm sóc bản thân mình và về sau có thể chăm sóc cả người khác. Bao gồm: Các khung áo để tập cài áo các kiểu khác nhau; rửa tay, chải đầu, lau mũi, hỉ mũi, đánh răng.

3. Nhóm hoạt động chăm sóc môi trường: Là các hoạt động mà trẻ có thể làm để giữ gìn và duy trì môi trường xung quanh mình một cách tốt nhất. Trẻ có khả năng và nhu cầu đóng góp cho cộng đồng xung quanh mình. Và khi được giao cơ hội để luyện tập trong cuộc sống hàng ngày thì sẽ gia tăng tính trách nhiệm và sự tự tin, tự lập của trẻ. Trẻ chăm sóc cây bằng cách tưới nước, lau lá; cọ rửa bàn ghế; sắp xếp bàn ăn,…

Trẻ luôn biết cách giữ gìn và duy trì môi trường xung quanh mình một cách tốt nhất

Trẻ luôn biết cách giữ gìn và duy trì môi trường xung quanh mình một cách tốt nhất

4. Thông qua các bài học ứng xử lịch thiệp: Người lớn sẽ minh hoạ cho trẻ thấy cách ứng xử đúng đắn trong môi trường. Sau đó sẽ cho trẻ cơ hội được thực hành, trẻ sẽ thích nghi nhanh chóng và thấy an tâm, tự chủ và tự do hơn trong môi trường. Bởi vì, trẻ biết mình cần làm gì, làm như thế nào mà không cần nhờ sự trợ giúp hay nhắc nhở của ai khác. Các bài học về ứng xử lịch thiệp: Hướng dẫn trẻ các đóng mở cửa nhẹ nhàng bằng tay nắm; cách chào hỏi với mọi người; cách đặt tay lên vai người lớn nhờ sự giúp đỡ mà không gián đoạn công việc của người khác; cách quan sát người khác làm việc mà không gây ảnh hưởng đến bạn.

5. Nhóm hỗ trợ phối hợp, kiểm soát vận động: Nhóm này bao gồm 2 chuỗi hoạt động đó là đi theo đường thẳng và trò chơi im lặng. Hai chuỗi hoạt động này giúp trẻ tăng cường khả năng phối hợp vận động và khả năng kiểm soát bản thân, cũng như tăng cường ý thức về mặt xã hội. Trẻ sẽ học được cách phối hợp cơ lớn ở toàn bộ cơ thể, cũng như các vận động tinh ở các bộ phận như tay, chân, đầu, cổ… Trẻ cũng học được các kiểm soát và kiềm chế vận động của mình khi thông qua các trò chơi im lặng vì 2 hoạt động này cũng đều là những hoạt động tập thể nhóm lớn. Với yêu cầu hợp tác chung cả nhóm rất là cao, nên trẻ sẽ tăng dần nhận thức về nhu cầu xã hội xung quanh mình.

Trẻ tập trung, say mê và hứng thú với các hoạt động mình lựa chọn

Với sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chí chuẩn mực của phương pháp giáo dục Montessori và sự đầu tư về môi trường, cơ sở vật chất. Trường Mầm non Hanoi Academy tự tin khơi dậy tiềm năng sẵn có, trang bị cho các con đầy đủ các kỹ năng cần thiết để trở thành những công dân toàn cầu. 

Có thể nhận thấy rằng, các hoạt động của lĩnh vực Thực hành cuộc sống trong Montessori vô cùng thân thuộc và gần gũi với trẻ trong đời sống hàng ngày. Vì vậy, người lớn hoàn toàn có thể áp dụng giáo dục trẻ tại nhà theo đúng tinh thần của phương pháp giáo dục Montessori. 

Hi vọng những thông tin trên đã mang đến cho quý phụ huynh cái nhìn toàn diện nhất về lĩnh vực đặc biệt này. 

Nguyễn Thị Thu Hương – Giáo viên Montessori