Bệnh do virus Adeno gây ra không quá xa lạ, bệnh xuất hiện quanh năm nhưng đặc biệt phát triển mạnh vào thời điểm giao mùa Xuân – Hè hoặc Thu – Đông. Tuy nhiên, từ tháng 8/2022 đến nay, số ca bệnh virus Adeno dương tính tăng cao. Theo thông tin mới nhất của Bệnh viện Nhi Trung ương, tổng số ca nhiễm virus Adeno ghi nhận trong toàn bệnh viện từ đầu năm 2022 là 1.406 ca bệnh, số ca bệnh nội trú 811 (chiếm gần 58%) với 7 ca tử vong. Hiện bệnh chưa có vắc xin phòng ngừa, chỉ được điều trị theo triệu chứng.

Virus Adeno lây lan nhanh trong cộng đồng qua đường giọt bắn, đường hô hấp; với các biểu hiện như sốt cao, ho, khò khè, có thể kèm theo viêm kết mạc mắt và rối loạn tiêu hoá, hoặc khó thở ở trẻ có biểu hiện nặng. Thời gian ủ bệnh khoảng từ 8-12 ngày. Tình trạng lây nhiễm Virus Adeno diễn ra ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em ở độ tuổi từ 6 tháng – 5 tuổi. Các đối tượng có nguy cơ cao nhiễm virus này gồm trẻ em, người lớn tuổi, người bị bệnh mạn tính… có sức đề kháng kém.

Nếu không được điều trị kịp thời, virus Adeno gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như: suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng. Ngoài ra, bệnh có thể để lại những biến chứng lâu dài, ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ như: hội chứng viêm tiểu phế quản bít tắc sau nhiễm trùng, giãn phế quản, xơ phổi…

Cách nhận biết bệnh từ sớm và phòng tránh bệnh như thế nào? Phụ huynh hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về chủng virus này thông qua bài viết dưới đây.

Adenovirus ở trẻ em gây bệnh gì?

Adenovirus là một nhóm virus có thể gây ra tình trạng nhiễm trùng. Nhiễm trùng Adenovirus có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên chủng virus phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thống kê cho thấy, hầu hết trẻ bị nhiễm Adenovirus ít nhất một lần trước 10 tuổi. 

Chủng virus Adeno không xảy ra theo mùa như các loại virus khác (ví dụ như virus cúm…), mà có thể xuất hiện quanh năm, đặc biệt phát triển mạnh vào thời điểm giao mùa

Các tổn thương do Adenovirus thường gặp nhất là:

• Viêm đường hô hấp trên;
• Viêm đường hô hấp dưới;
• Viêm não màng não;
• Viêm kết mạc mắt (đau mắt đỏ);
• Viêm bàng quang;
• Các bệnh lý đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn, tiêu chảy…

“Hầu hết các nhiễm trùng do Adenovirus đều khá nhẹ. Tuy nhiên, trong giai đoạn nhiều dịch bệnh đang lưu hành, vẫn có nguy cơ xảy ra tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng, nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch kém. 

Adenovirus ở trẻ nhỏ lây truyền qua đường nào?

Adenovirus ở trẻ em rất dễ lây lan, đặc biệt ở những nơi có tiếp xúc gần gũi như trường học, bệnh viện, trung tâm chăm sóc trẻ hoặc trại hè.

Thông thường, Adenovirus lây truyền qua đường giọt bắn, đường hô hấp khi nói chuyện trực tiếp với người bệnh hoặc khi người bệnh ho và hắt hơi. Việc sử dụng chung nguồn nước bị ô nhiễm khi bơi lội, cũng làm tăng nguy cơ nhiễm virus. Hoặc việc dùng chung đồ dùng cá nhân với người nhiễm virus cũng khiến trẻ tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Đường phân – miệng (nhiễm trùng đường tiêu hóa) cũng là tác nhân lây nhiễm Adenovirus khi trẻ rửa tay không thường xuyên hoặc không đúng cách. Khi chạm vào người bệnh hoặc đồ vật có virus, Adenovirus có thể tồn tại trên các bề mặt trong một khoảng thời gian khá dài. Do đó, chúng có thể lây lan qua đồ chơi, khăn tắm hoặc bất cứ đồ vật nào bị nhiễm bệnh.

Nhóm trẻ em nào có nguy cơ nhiễm Adenovirus?

Nhiễm trùng Adenovirus có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt trẻ em từ 6 tháng đến 2 tuổi có nguy cơ nhiều hơn bởi sức đề kháng kém. Do đó, các chuyên gia y tế khuyến cáo mẹ nên cho trẻ bú sớm ngay sau khi sinh, bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời và kéo dài đến khi trẻ được 2 tuổi.

Triệu chứng của nhiễm trùng Adenovirus ở trẻ em

Thông thường, tình trạng nhiễm trùng Adenovirus thường xảy ra ở đường hô hấp. Các triệu chứng nhiễm Adenovirus tương tự như cảm lạnh thông thường. Trẻ bị sốt cao, có thể kéo dài trong vài ngày. Bị sổ mũi hoặc nghẹt mũi, hoặc bị nhiễm trùng tai. Một số trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên như viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi.

Đau họng cũng là triệu chứng thường gặp ở trẻ bị nhiễm Adenovirus. Trẻ cũng có thể xuất hiện triệu chứng của bệnh đau mắt đỏ, còn gọi là viêm kết mạc mắt.

Ngoài ra, một số type Adenovirus có thể gây nhiễm trùng dạ dày và đường tiêu hóa, dẫn đến trẻ bị tiêu chảy, đau quặn bụng và các triệu chứng của viêm dạ dày. Một số trường hợp bị nhiễm trùng bàng quang, khiến tiểu buốt hoặc tiểu ra máu. Trẻ có vấn đề ở hệ thống miễn dịch có thể gặp phải nhiều triệu chứng nặng nề hơn.

Các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra khi trẻ bị nhiễm Adenovirus

Virus Adeno có khả năng lây lan rất nhanh trong cộng đồng, nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Bệnh phổi mạn tính: Mặc dù hiếm gặp nhưng trẻ bị viêm phổi do Adenovirus có thể phát triển thành bệnh phổi mạn tính.
• Tình trạng nhiễm trùng nặng: Trẻ nhỏ có vấn đề ở hệ thống miễn dịch có nguy cơ bị nhiễm trùng nặng hơn khi nhiễm Adenovirus.

Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?

Để tránh các biến chứng nguy hiểm đe dọa sức khỏe và tính mạng trẻ, phụ huynh cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế nếu có các biểu hiện sau:

• Sốt cao hoặc sốt nhiều ngày, không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
• Xuất hiện vấn đề về hô hấp.
• Trẻ dưới 3 tháng tuổi hoặc trẻ có vấn đề ở hệ thống miễn dịch.
• Bị viêm kết mạc mắt, đau mắt hoặc vấn đề thị lực.
• Bị nôn mửa, tiêu chảy hoặc có dấu hiệu mất nước như miệng khô, mệt mỏi, bơ phờ, đi tiểu ít hoặc ít ướt tã hơn.

Trẻ cần nhập viện điều trị nội trú khi có các biểu hiện sau:

• Khó thở: thở nhanh theo tuổi, rút lõm lồng ngực, khó thở thanh quản.
• Suy hô hấp hoặc giảm oxy máu: tím, SpO2 < 94%.
• Có dấu hiệu toàn thân nặng: Nôn không uống thuốc được, co giật, li bì, tình trạng nhiễm trùng nặng.
• Bệnh nền nặng: bệnh phổi mạn, suy dinh dưỡng nặng, suy giảm miễn dịch, bệnh tim mạch nặng…
• Tổn thương trên X-quang phổi: tổn thương phổi nặng, hoại tử phổi, abces phổi (áp xe phổi – một nhiễm trùng phổi hoại tử được đặc trưng bởi một tổn thương dạng hang chứa mủ), tràn dịch màng phổi, tràn khí màng phổi.

Cách chẩn đoán Adenovirus ở trẻ em

Các triệu chứng trẻ mắc phải như sốt, ho, đau họng, chảy nước mũi, viêm kết mạc mắt… Đối với trẻ có biểu hiện nghi ngờ mắc Adenovirus, bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm máu, chụp X-quang tim phổi và xét nghiệm tìm căn nguyên gây bệnh bằng kỹ thuật Realtime-PCR.

Kỹ thuật Realtime-PCR sử dụng mẫu bệnh phẩm là dịch hô hấp của trẻ, các cặp mồi là đoạn gen mã hóa cho các kháng nguyên đặc hiệu giúp phát hiện hầu hết các type Adenovirus gây bệnh. 

Phương pháp điều trị Adenovirus ở trẻ em

Hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu Adenovirus. Trẻ bị nhiễm Adenovirus sẽ được cách ly ở phòng bệnh riêng. Điều trị bằng cách điều trị triệu chứng kết hợp nâng cao sức đề kháng của cơ thể và bổ sung vitamin C. Nếu điều trị đúng cách, trẻ có thể khỏi bệnh sau một vài ngày. Tuy nhiên, đối với những trẻ gặp vấn đề nhiễm trùng như viêm phổi, viêm kết mạc mắt… thì có thể kéo dài 1 tuần hoặc hơn.

Điều trị triệu chứng ở trẻ bằng cách:

• Cho trẻ nghỉ ngơi nhiều;
• Uống nhiều nước;
• Uống Acetaminophen nếu triệu chứng sốt làm trẻ khó chịu;
• Vệ sinh mũi thường xuyên, có thể sử dụng máy tạo ẩm, phun sương hoặc thuốc nhỏ mũi nước muối để cải thiện triệu chứng nghẹt mũi ở trẻ, giúp trẻ hô hấp dễ dàng hơn;
• Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nôn mửa hoặc tiêu chảy không thể uống đủ chất lỏng, cần tiến hành điều trị mất nước.
• Đối với trẻ sơ sinh (đặc biệt là trẻ mới sinh và trẻ sinh non), trẻ có hệ miễn dịch kém, trẻ bị nhiễm Adenovirus nặng có thể cần hỗ trợ hô hấp, như thở oxy hoặc thở máy, dùng kháng sinh trong trường hợp có bội nhiễm viêm phổi.  

Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào điều trị cho trẻ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn. Khuyến cáo phụ huynh không nên sử dụng thuốc có chứa Aspirin bởi có thể dẫn đến hội chứng Reye – một tình trạng hiếm gặp gây sưng phù não và gan, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng hồi phục ở trẻ.