Dự án Toán Pomath: Thiết kế đồng phục lớp

Đối với các bạn học sinh lớp 9, tự tay thiết kế một chiếc áo đồng phục cho lớp mình đã khó, thiết kế một mẫu áo có phong cách độc, lạ lại càng khó hơn. Thế nhưng các bạn học sinh khối 9 trường Hanoi Academy đã hoàn thành được công việc này, bằng cách ứng dụng kiến thức Toán học vào thiết kế qua dự án Toán Pomath – kĩ thuật thiết kế họa tiết đặc biệt dựa trên nguyên tắc toán học của bài toán lát mặt phẳng (Tessellation).

Một mẫu Tessellation được tạo từ apps điện thoại Tessellations

Đã từ lâu, rất nhiều nhà thiết kế, họa sĩ, kiến trúc sư đã phát hiện ra mối liên hệ mật thiết giữa Toán học và nghệ thuật; Tessellations chính là một trong những bài toán điển hình sự giao thoa đó. Từ “Tessellation” xuất phát từ “Tessella” trong tiếng Latin, có nghĩa là một khối lập phương nhỏ hoặc một viên gạch.Trong Toán học, Tessellation là một mô hình lát mặt phẳng tạo ra bởi các mảnh ghép giống hệt nhau mà không có sự chồng chéo và không có khoảng trống giữa các mảnh ghép. Các mảnh ghép giống hệt nhau như vậy được gọi là các mảnh ghép đơn vị.

Trên thực tế ta bắt gặp rất nhiều mô hình về Tessellation trong tự nhiên. Chẳng hạn: bàn cờ vua là một Tessellation được ghép bởi các hình vuông, các lỗ của tổ ong, vảy cá xếp trên mình con cá, hạt ngô xếp trên các bắp ngô, mắt dứa xếp trên vỏ quả dứa,…

Trong dự án này, học sinh đã được tìm hiểu các nguyên tắc để có thể tạo ra các họa tiết đơn vị (các hình đơn vị, phép quay, phép tịnh tiến), từ đó thiết kế ra các họa tiết theo ý tưởng của nhóm mình. Các bạn có thể lựa chọn cách thiết kế bằng cách vẽ trực tiếp trên giấy hoặc sử dụng các ứng dụng trên điện thoại để tạo Tessellation. Ngoài việc được học về kỹ thuật thiết kế Tessellation, để mẫu thiết kế họa tiết được sinh động và bắt mắt, mang tính thẩm mỹ cao, các bạn học sinh còn được tìm hiểu một số nguyên tắc phối màu như phối màu đơn sắc (Monochromatic), phối màu bộ ba (Triadic), phối màu bộ bốn (Rectangular Tetradic).

Sau ba tuần cùng nghiên cứu kỹ thuật và thiết kế, các nhóm học sinh đã hoàn thành sản phẩm và có một buổi báo cáo sản phẩm của nhóm mình. Ngoài các mẫu thiết kế đồng phục lớp hoàn chỉnh, các nhóm còn phải thuyết minh về ý nghĩa của các mẫu họa tiết; cách chọn màu sắc; các ứng dụng đã sử dụng trong quá trình làm bài; hay cách các bạn trong nhóm hợp tác với nhau. Sau mỗi phần báo cáo là rất nhiều các câu hỏi phản biện từ các nhóm khác cũng như góp ý để sản phẩm của nhóm bạn được hoàn thiện hơn, phù hợp với với đặc trưng cá tính của lớp 9Shark.

Dưới đây là một số hình ảnh hoạt động của các bạn học sinh 9Shark trong quá trình thực hiện dự án:

Học sinh thiết kế họa tiết đơn vị trên Ipad hoặc smartphone

Học sinh thiết kế họa tiết đơn vị bằng cách cắt ghép

Học sinh chuẩn bị thuyết trình

Học sinh chuẩn bị thuyết trình

Học sinh thuyết trình sản phẩm

Nhóm Green trình bày về phương pháp phối màu

Nhóm Blue giới thiệu sản phẩm

Sản phẩm của nhóm Yellow

Sản phẩm của nhóm Red

Sau quá trình thực hiện dự án: “Thiết kế đồng phục lớp”, các bạn học sinh không chỉ được học về lý thuyết Toán học, phương pháp phối màu, phương pháp thuyết minh mà còn được rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm, tìm kiếm thông tin và kỹ năng phản biện. Việc học Toán thông qua dự án đã giúp các bạn học sinh cảm thấy sự gần gũi hơn của môn học đối với các vấn đề thực tế, từ đó giúp các bạn có thêm niềm yêu thích, say mê và có cảm hứng hơn trong quá trình học tập. Với tư cách là người hướng dẫn, tôi tin rằng qua mỗi dự án, các bạn học sinh Hanoi Academy sẽ ngày càng trưởng thành, tự tin và sáng tạo hơn để sẵn sàng cho việc hội nhập cùng các bạn học sinh, sinh viên trên thế giới.

                                                        Tác giả: Thầy Đỗ Quang Hưng